- We zetten een subsidieregeling op die stapelbaar is met landelijke en provinciale regelingen zodat inwoners met lage labelwoningen financiële hulp krijgen om energie te besparen en isolerende maatregelen te kunnen treffen.
De Landelijke Aanpak Isolatie (LAI) is geïmplementeerd in Waadhoeke. Sinds mei 2024 kunnen inwoners met een slecht label en een WOZ-waarde die onder het gemeentelijk gemiddelde ligt een isolatiesubsidie van € 3.000 aanvragen die stapelbaar is met de landelijke ISDE-subsidie en de overige financiële producten van het Rijk (Warmtefonds) en die van de gemeente (duurzaamheids- en verzilverlening).
- We streven er naar om jaarlijks 240 inwoners te helpen met het maken van duurzame keuzes in hun woning door middel van een maatwerkadvies. Deze maatwerkadviezen kunnen in combinatie met lokale energiecoöperaties of individueel worden aangevraagd.
De subsidieregeling ‘Energieadviezen’ is mids 2024 van start gegaan. Deze regeling voorziet in de behoefte van inwoners om advies in te winnen om bijv. hun woning te verduurzamen (isoleren, warmtepompen, zonnepanelen etc), maar ook om bijv. een ecologische scan te doen. In het eerste half jaar hebben zo’n 30 inwoners hier gebruik van gemaakt.
- Het energieloket van de gemeente (website Waadhoeke) wordt, door de structurele middelen vanuit het rijk, de plek waar inwoners informatie kunnen inwinnen en subsidies en leningen kunnen aanvragen voor het verduurzamen van hun woning.
Er wordt structureel gewerkt om het loket op de gemeentelijke website te actualiseren en te voorzien van nieuwe modules. Zo staan nu alle subsidies en financiële mogelijkheden voor inwoners erop en ook hoe ze deze aan kunnen vragen. Ook de mogelijkheden van ondersteuning (energiecoaches) en bijv. informatie over het Klimaatlandschap is toegevoegd.
- In kernen een gedeelte van het traditioneel gazonbeheer omvormen naar extensief gazonbeheer.
Dit is gerealiseerd voor circa 28 hectare. Dat is een oppervlakte vergelijkbaar met ongeveer 41 voetbalvelden.
- Meer maaien en afvoeren in het kader van circulair bermbeheer (gras en hekkelspecie).
Vanaf april 2024 is alles overgegaan naar maaien en afvoeren.
- Gemeentelijke groene reststromen (bladeren en takken etc.) opwaarderen tot organische meststof inzetten bij eigen beheer en onderhoud (rozenperken etc.).
Het bladafval van de dorpskernen is verzameld en als Bokashi verwerkt. In het voorjaar wordt deze Bokashi weer uitgestrooid in de plantvakken door de wijkbeheerders.
- Verkennen welke taluds ecologisch beheerd kunnen worden.
Het ecologisch hekkelen gebeurt conform ons bermen en watergangen bestek. In totaal zo’n 4,2 kilometer dat ecologisch gehekkeld wordt. Dat gebeurde in 2024 voor het eerst.
- Meer aandacht voor kleinschalige wensen van inwoners ten behoeve van biodiversiteit.
Dit is een doorlopend proces. We hebben onder andere meegeholpen bij de realisatie van een zwaluwtil aan de Horsa in Franeker.
- We geven uitvoering aan de actiepunten van het Biodiversiteitsactieplan (BAP).
Er zijn tuinbonnen uitgedeeld via de kranten. Hier hebben 404 mensen gebruik van gemaakt. Daarnaast hebben we meegedaan aan de landelijke Bodemdierendagen en zijn hiermee op de tweede plek geëindigd van alle deelnemende gemeenten. Verder hebben we een succesvolle filmavond georganiseerd (Onder het Maaiveld) in november waar ruim 96 mensen bij aanwezig zijn geweest. Er is meer aandacht voor bewustwording, zowel op scholen als bij onze inwoners. Er wordt bijvoorbeeld meer aandacht besteed aan de duurzaamheidsnieuwsbrief, waarin we onze inwoners oproepen om bijvoorbeeld mee te doen aan verschillende teldagen, zoals de tuinvogeltelling. We zijn aanwezig geweest bij het Broedfestival op 14 mei en miniBroed op 7 november.
- We nemen deel aan de Zwerfafvalcampagne Friesland Schoon.
Waadhoeke heeft (samen met de gemeente Harlingen) meegedaan aan de zwerfafvalcampagne Samen Fryslân Schoon van de Friese Milieu Federatie. Op programmatische wijze is uitvoering gegeven aan diverse activiteiten om het zwerfafval te bestrijden samen met allerlei betrokken partijen, zoals de Himmelwike waar 16 basisscholen aan mee hebben gedaan. Voor middelbare scholen is een specifiek zwerfafvalprogramma ontwikkeld, waaraan de Campus Middelsee heeft meegedaan. Vrijwilligers van allerlei verenigingen, organisaties en instellingen zijn gefaciliteerd met materialen bij opruimacties in de eigen omgeving en is het verzamelde zwerfafval afgevoerd. In oktober 2024 heeft de grote zwerfafvalopruimactie ‘Skjin Wetter’ rond en op het oppervlaktewater door diverse (watersport)verenigingen e.d. plaatsgevonden. Het monitoringsonderzoek van Nederland Schoon heeft plaatsgevonden van de beeldkwaliteit naar het voorkomen van zwerfafval op de meetlocaties in de gemeente.
- We zetten in op verbetering van afvalscheiding op scholen.
De gemeente wil alle scholen de mogelijkheid tot gft scheiden aanbieden. Scholen zijn daarbij van gemeentewege proactief benaderd, waarbij het belang van afvalscheiding duidelijk wordt gemaakt. De gemeente biedt de scholen gft-containers en biobakjes aan die tegelijkertijd geleegd worden in de gft-route voor huishoudens. 23 basisscholen maken actief gebruik van de door de gemeente geboden mogelijkheid om gft-afval op school te scheiden.
- We maken sorteeranalyses van het afval uit huishoudens.
In mei 2024 zijn er twee sorteeranalyses uitgevoerd waarbij de samenstelling van het huishoudelijke restafval in de sortibak is onderzocht. Een analyse bestaat uit een steekproef van een aantal containers van huishoudens die tijdens de inzameling worden aangeboden. Een analyse is uitgevoerd in een stadswijk van Franeker en een analyse in een dorp inclusief het buitengebied. Het betreft een momentopname van de samenstelling van de diverse categorieën in het restafval van de grijze container van huishoudens.
- We doen mee aan de Bewustwordingscampagne VANG
De gemeente Waadhoeke doet mee aan de bewustwordingscampagne Samen Halen We Alles er uit van de gezamenlijke deelnemende gemeenten en Omrin. Deze publiekscampagne richt zich op het behalen van de doelstellingen van het programma Van Afval naar Grondstof (VANG). Campagnejaar 2024 stond in het teken van de luie wereldverbeteraar, met specifieke aandacht voor de scheiding van gft-afval door huishoudens.
- We zetten in op de optimalisatie van gescheiden inzameling.
In Waadhoeke worden allerlei categorieën huishoudelijk afvalstoffen gescheiden bij huishoudens ingezameld. Deze inzameling is verder geoptimaliseerd, zoals door herziening van delen van inzamelroutes, onderzoek naar de opwaardering van de milieustraat in Franeker en opname van de staat van de inzamelvoorzieningen. Daarnaast wordt het restafval nagescheiden, waarbij de installatie op Ecopark De Wierde verder is geoptimaliseerd door Omrin.
- We geven een vervolg aan de proef verruiming openingstijden van de milieustraat
In navolging van de succesvolle proef in 2023 is de milieustraat in Franeker standaard 2 uur langer open op de zaterdagmiddag. Dit voorziet in de behoefte van huishoudens.
- We nemen deel en geven uitvoering aan de ambities van de vereniging Circulair Fryslân
In 2018 heeft de gemeente Waadhoeke zich aangesloten bij de Vereniging Circulair Fryslân. De uitvoering is vastgelegd in een ambitiedocument Circulaire Economie die door de gemeente worden toegepast bij inkoop- en aanbestedingstrajecten. Waadhoeke neemt deel aan de opdrachtgeversaanpak van vereniging Circulair Fryslân over het toepassen van circulair bouwen in twee concrete woningbouwprojecten.
- We doen een ketenproef i.s.m. lokale bedrijven
Organische reststromen van de gemeente, zoals gemaaid bermgras en riet, worden separaat afgevoerd om te composteren bij lokaal deelnemende agrariërs voor bodemverbetering van de landbouwgrond.
- We stellen een uitvoeringsplan Donkerte vast, als vervolgstap op het vastgestelde gemeentelijke Donkertebeleid, waarin acties worden beschreven die de lichtvervuiling tegen gaan en de bewustwording versterken.
Het Uitvoeringsplan Donkerte is in 2023 vastgesteld. Om de doelstellingen in het uitvoeringsplan Donkertebeleid te realiseren zijn binnen de gemeentelijke organisatie met diverse vakgebieden gesprekken gevoerd over de toepassing in het werk. Ook keert het onderwerp terug in de nog vast te stellen Omgevingsvisie. Verder is gewerkt aan communicatie voor projecten als de Nacht van de Nacht, Earth Hour, de websitepagina over donkerte en verschillende nieuwsbrieven. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet om campagnemateriaal te laten maken zoals videobeelden en foto’s. Om het Sels Oars te doen is de verlichting op het eigen terrein (gemeentehuis en buitendienstgebouwen) aangepast en goed ingeregeld. Er loopt op dit moment een proefopstelling voor nieuwe verlichting voor een aantal kerken in Waadhoeke. Daarnaast hebben we inventarisatie gedaan van de verlichting van andere kerken in Waadhoeke.
- We geven uitvoering aan de acties in de bodemvisie, waaronder de actualisatie van de bodemkwaliteitskaart en nota bodembeheer en samenwerking met ketenpartners (zoals de Franeker Academie) voor onderzoek, monitoring en analyse van de verziltingsproblematiek i.s.m. de provincie Fryslân inventariseren.
Er is verder vervolg gegeven aan de uitvoering van de speerpunten uit de gemeentelijke Bodemvisie. In samenwerking met gemeenten en de FUMO is onderzoek gedaan naar de diffuse gebiedsverontreiniging met lood op gebruiksgevoelige plekken. De provincie heeft een inventarisatie gedaan naar potentiële bronnen van PFAS verontreiniging. Over mijnbouwactiviteiten is de gemeente aangesloten bij het overleg met de landelijke Domeinbegeleidingsgroep Mijnbouw van het Ministerie en daarnaast bestuurlijk in de provincie Friesland via de Friese Mijnbouwtafel. De gemeente heeft contact met Rijkswaterstaat voor de Leefomgeving Bodem+ over bodemontwikkelingen. Waadhoeke is aangesloten bij het Bodem Platform Fryslân. De Nota Bodembeheer en Bodemkwaliteitskaarten zijn geactualiseerd. Besluitvorming vindt in 2025 plaats.
- We registeren nieuwe bodemkwaliteitsinformatie en actualiseren de informatievoorziening in het Bodeminformatiesysteem
Alle nieuwe bodemonderzoeksgegevens zijn ingevoerd in het Bodeminformatiesysteem (shared service) door een daartoe gespecialiseerd adviesbureau waar een invoercontract mee is afgesloten. Totaal zijn er in 2024 38 bodemrapporten door het externe bureau ingevoerd in het Bodeminformatiesysteem.
- We zijn actief partner van de Stichting Kenniscluster Verzilting
Specifiek geeft Waadhoeke als partner uitvoering aan de Bodemvisie door actief te participeren in het Kenniscluster SALTA over verziltingsvraagstukken. Waadhoeke heeft een partner agreement afgesloten en is betrokken bij de ontwikkeling van een kennisagenda SALTA. Waadhoeke heeft meegedaan aan een zoet-zout tweedaagse medio 2024, inclusief veldbezoek.
- We doen onderzoek naar de vitaliteit van de landbouwbodem
Samen met de agrarische sector is er een bodempilot gestart. In samenspraak met Agrarische Jongeren Fryslân zijn er bij 6 agrariërs op 2 percelen bodemmonsters uitgevoerd. Daaruit zijn 12 analyses gekomen welke waarmee de focus is gelegd op de microbiologische massa in de bodem. De bodemmonsters zijn uitgevoerd door Eurofins Agro. Een adviesbureau is ingeschakeld als expert aangezien het om zeer complexe en specialistische materie gaat. Eind 2024 heeft er op locatie een informatiebijeenkomst plaatsgevonden met de deelnemende agrarische jongeren met een presentatie van de onderzoeksresultaten.